به گزارش قدس آنلاین، در حالی که بخش هایی از جزئیات این ترور هنوز فاش نشده، اما مشخص است که عمران خان در حالی که در شهر وزیرآباد شرقی در تظاهراتی با عنوان «راهپیمایی طولانی» حضور پیدا کرده بود، از ناحیه پا هدف اصابت گلوله قرار گرفت. در همین رابطه یک مرد مسلح در بازداشت پلیس است که مدعی شده به دلیل اینکه «عمران خان مردم را گمراه می کرده» به تنهایی وارد عمل شده است. عمران خان و دیگر افراد حاضر در این تجمع، اعلام کرده اند که با توجه به شکل تیراندازی، احتمالا فرد مسلح دومی نیز در آن دخیل بوده است.
واکنش ها به این ترور چگونه بوده است؟
شهباز شریف نخست وزیر پاکستان و دیگر رهبران دولت این کشور، این حمله را محکوم کردند و ارتش پاکستان نیز از طریق دفتر مطبوعاتی خود این حمله را محکوم کرد. ایالات متحده و دولت های سراسر جهان نیز از روند مشابهی پیروی کردند. اما یکی از رهبران حزب تحریک انصاف یک بیانیه ویدئویی منتشر کرد که اکنون پخش آن در پاکستان ممنوع شده است. او در این ویدیو پیامی از خان را منتقل کرده که وی در آن سه نفر را به دست داشتن در این حمله متهم می کند: نخست وزیر پاکستان، وزیر کشور و سرلشکر که شاخه ضد جاسوسی آژانس اطلاعاتی را رهبری می کند. وزیر کشور پاکستان در یک کنفرانس مطبوعاتی این اتهامات را رد کرد و نسبت به عواقب آن هشدار داد. ویدئوهایی از معترضان که در پاکستان شعار می دهند و جاده ها را در برخی از مراکز شهری مسدود می کنند، در رسانه های اجتماعی منتشر شده است.
عمران خان روز جمعه از بیمارستان به مردم پیام داد و مدعی شد که از قبل در مورد چنین حمله ای هشدار داده بوده و همان سه نفر را که نام آن ها رفت را مقصر اعلام کرد. او خواستار استعفای آنها شد و از هوادارانش خواست تا زمانی که این کار را نکرده اند، در خیابان ها به دولت فشار بیاورند. خان همچنین از فرمانده ارتش پاکستان خواست تا علیه خائنان موجود در ارتش اقدام کند. او متعهد شد که به تظاهرات باز خواهد گشت و پس از بهبودی، در پایتخت این کار را انجام خواهد داد. ارتش پاکستان با بیانیه ای شدیداً از «ادعاهای بی اساس و غیرمسئولانه» عمران خان انتقاد کرد و آن را کاملاً غیرقابل قبول خواند.
زمانبندی این حمله از چه جهت اهمیت دارد؟
نوامبر در پاکستان در حال تبدیل شدن به یک ماه مهم در این کشور بود. انتظار می رود تا حدود ۲۳ روز دیگر شاهد انتصاب فرمانده جدید ارتش این کشور باشیم، سمتی که به عنوان قدرتمندترین مقام در پاکستان شناخته می شود و توسط نخست وزیر، بر اساس فهرستی از نامزدهای ارائه شده توسط ارتش تعیین می گردد. در کشوری که ارتش مهم‌ترین نهاد در نظر گرفته می‌شود، این روند انتخاب به رهبر غیرنظامی پاکستان فرصت ویژه ای می‌دهد تا برای شکل‌دهی مسیر آینده کاری خود تلاش کند. همچنین این می تواند یک تصمیم بسیار دشوار برای نخست وزیر باشد، چون نمونه‌های زیادی دیده ایم که در پاکستان نخست‌وزیرها توسط فرماندهان ارتش کنار می روند.
این تغییر فرمانده ارتش احتمالاً یکی از عوامل اصلی در زمان بندی اعتراض ها توسط عمران خان است، و از هفته گذشته در لاهور پس از اینکه گفته می‌شود او متوجه شد که در پشت پرده نمی تواند تاثیری در خصوص تعیین فرمانده ارتش بگذارد اعتراضات خود را وارد فاز جدیدی کرد. عمران خان در ماه آوریل با رای عدم اعتماد که به گفته او بدون مدرک و با توطئه ای با حمایت ایالات متحده به رهبری ائتلاف کنونی حاکم، به او دادند از قدرت کنار گذاشته شد. او مدعی است که اپوزیسیون، او را از قدرت برکنار کرد زیرا می ترسید که وی انتخاب مورد نظر خود، سپهبد فیض حمید، را به عنوان فرمانده بعدی ارتش معرفی کند.
محبوبیت عمران خان پس از برکناری او افزایش یافته است، که البته مقداری از آن به دلیل تصمیمات اقتصادی بدی است که جانشین وی مجبور به اتخاذ آن شد. راهپیمایی قبلی،دومین تظاهراتی است که خان از بهار تاکنون برگزار کرده و خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام شده است. علاوه بر حامیان متعهد در حزب تحریک انصاف، او همچنین بسیاری از کسانی را که از وضعیت سیاسی کنونی پاکستان ناامید هستند از جمله برخی از اعضای ارتش را نیز جذب کرده است.
در ادامه چه پیش خواهد آمد؟
در آینده نزدیک، حامیان خان احتمالاً به اعتراضات خود ادامه می دهند تا زمانی که وی از جراحاتش بهبود یابد و فشار بیشتری بر دولت و ارتش وارد کند. با خشم زیاد و سرازیر شدن اتهامات مختلف، خطر رویارویی بین معترضان و نیروهای امنیتی جدی است. رهبران حزب تحریک انصاف می گویند دولت و ارتش از خط قرمز عبور کرده اند. آن ها می گویند ارتش متعهد شده که از شرافت، امنیت و اعتبار اعضای خود دفاع کند و خواستار انجام اقدامات قانونی از طرف آن ها شده است. عمران خان مقداری انعطاف در جدول زمانبندی خود برای راهپیمایی در اسلام آباد ایجاد خواهد کرد، زیرا این امر به بهبودی او بستگی دارد، اگرچه تاخیر زیاد هم،خطر از دست رفتن جنبش فعلی او را به همراه خواهد داشت. اگر حزب تحریک انصاف بتواند جمعیت زیادی را جمع کرده و شکل زندگی در پایتخت را مختل کند، این سوال پیش خواهد آمد که آیا صدای طرف های تاثیرگذار می‌توانند جلوی دو قطبی شدن و خشم شدید در پاکستان را بگیرند؟
این برای پاکستان در آینده چه معنایی می تواند داشته باشد؟
برای ادامه راه، بسیاری از عوامل به این بستگی دارد که آیا عمران خان به دنبال ادامه کار در داخل نظام است یا می خواهد نقش اپوزوسیون را ایفا کند؟ و تا چه زمانی ارتش مایل است اتهامات مستقیمی که او به آن ها می زند را تحمل کند. عمران خان تاکنون کوشیده مسیر اول را دنبال کرده و تهدیدها و فراخوان های اعتراضی خود را نیز با درخواست کمک از رئیس ارتش همراه کند. با این حال، به نظر می رسد صبر ارتش کم شده، که این می تواند فشار شدیدی برحزب تحریک انصاف به وجود بیاورد. می توان حدس زد سیستم کنونی احتمالاً لنگ لنگان پیش برود و با وجود اینکه از حوادث اخیر آسیب دیده، اما توسط منافع شخصی کسانی که برای ثروت و نفوذ به آن وابسته هستند، حداقل تا آینده ای نزدیک تداوم یابد.
عبور از بحران سیاسی کنونی در زمانی که پاکستان با تهدیدات در چند جبهه مواجه است، چالش برانگیز و حیاتی خواهد بود. اقتصاد این کشور در وضعیت وخیمی قرار دارد و عملکرد مسئولان داخلی این وضعیت را در مسیر بدتری نیز قرار داده است؛ این در حالی است که دوستان خارجی پاکستان هم تمایلی به کمک ندارند زیرا خود با بار سنگین بدهی، تورم و افزایش هزینه های انرژی و واردات مواجه اند. بخش‌هایی از پاکستان همچنان زیر آب سیل‌های مرتبط با تغییرات آب‌وهوایی در سپتامبر قرار دارد. سیل ویرانگری که یک‌سوم این کشور را زیر آب برد و حدود ۳۳ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد. پاکستان همچنین با چالش‌های امنیتی داخلی از سوی تحرکات طالبان پاکستان مواجه است که با وجود تلاش دولت نتوانسته اند از طریق مذاکرات آنها را مهار کنند و اکنون این تهدید از طرف آن ها وجود دارد که دامنه نفوذ خود را افزایش دهند.
روابط بین ایالات متحده و عمران خان هم پس از ادعاهای مکرر وی مبنی بر دخالت آمریکا در برکناری او در ماه آوریل و همچنین ابراز رضایت آشکار عمران خان از تسلط طالبان در افغانستان، سرد شده است. عمران خان نیز به نوبه خود از جو بایدن به دلیل دسترسی نداشتن به او برای مذاکره دل چرکین شده است. با همه این ها آمریکا نباید فراموش کند که عمران خان در پاکستان نیروی تاثیرگذاری باقی خواهد ماند که در انتخابات بعدی پاکستان و فراتر از آن از حرکت باز نخواهد ایستاد.
مترجم: امیرمحمد سلطانپور
نظر شما